Kerst

Een CD met 12 uur onafgebroken kerstmuziek op de achtergrond brengt allerlei herinneringen naar boven van kerstfeesten in het buitenland.
Onze eerste kerst in Louisiana. In een houten huis, zonder aankleding, waar het zo koud was en de wind zo door de kieren gierde dat wij van ellende boven in een van de slaapkamers zijn gaan zitten met een sissende stoomkachel en een piepklein nepkerstboompje.
Kerstavonden in Ethiopie. Dennentakken in een pot gestopt, al onze oude knutsels aan de boom gehangen. Echte kaarsjes in zo'n zilver knijphoudertje (met een emmer water in de buurt om te blussen). Kadootjes die al vanaf de zomer in huis waren verstopt om op de bijzondere avond uitgedeeld te worden.
Kerst in Kenia met manlief. Een grote donkere Santa Claus in z'n rood fluwelen pak in de heerlijke zomerse warmte. Nepsneeuw en hagelblauwe luchten. Kerstconcerten met grote koren. Tranen van ontroering en heimwee.
Kerst in Amerika. Mijn oppasgeld uitgeven aan kerstkadootjes voor de familie. Grote kerstmaaltijden. Winkelcentra vol kerstsfeer. Candy canes.
Kerst in Nederland. De zoektocht naar "onze" tradities inpassen in het Nederlandse, met regelmatig een onbevredigend resultaat. 

Nog steeds kan ik verlangen naar de voor mij "echte" kerstbeleving. Wat dat precies is weet ik niet. Een combinatie van traditie,geheimzinnigheid, verwachting, verlangen, vrede en geluk die soms geraakt wordt door de kerstmuziek die ik nu beluister.

Schoonheidsidealen

Vandaag had ik een leuk gesprek met een Oegandese vrouw, hier in Nunspeet.
Zij: "You look very nice". Ik: "Thank you!". Zij: "Yes, you have gotten fatter!!".......
En dat is een een notendop het verschil  in schoonheid tussen Oeganda en Nederland. In Oeganda wordt het op prijs gesteld als je lekker stevig bent. Dat is een compliment waard! En het verhoogt ook nog eens je kans op een grote bruidsschat.
Toen ik ongeveer 12 was, waren wij voor een kort bezoekje in Oeganda op de plek waar wij vroeger gewoond hadden. Ik herinner mij gesprekken die mijn vader had met sommige leden van de mannelijke bevolking. Eerst werd ik van top tot teen bekeken. Vervolgens keerde de man zich naar mijn vader toe en vroeg "how many cows do you want for this woman?"
Tja, wat moet je daar nou op antwoorden? Mijn vader kennende had hij wel een grapje klaar, iets in de zin van "zij is onbetaalbaar" of misschien wel "hoeveel wil je er voor geven?". Lachwekkend en een heel ietsie pietsie zorgwekkend omdat ik nog zo'n kind was en daar helemaal niet mee bezig was! 
Dat het gevraagd werd kwam omdat Kumi, waar wij toen waren, aardig in de "rimboe" lag. De westerse beschaving was nog niet tot daar aan toe doorgedrongen.
Overigens was ik toen zo mager als een lat, dus ik weet nog steeds niet was de mannen in mij zagen! Aan een Oegandees schoonheidsideaal voldeed ik toen volstrekt niet.

Lalibela

Ethiopië bewaart een schat aan geschiedenis. Een van de vele mooie plekken waar je naar toe kunt gaan is Lalibela, waar kerken uit de rotsen zijn gehouwen.

Toen wij in Ethiopie woonden was er erg vele politieke onrust. Dat leidde er toe dat het vaak niet mogelijk was om het land te verkennen. Toch ben ik als kind een keer op pad geweest naar Lalibela.
Wij vlogen er naar toe, in een oud wrakkig propellervliegtuigje. Verbleven in een vrij primitief hotelletje. En zijn vervolgens met muilezels op pad gegaan naar de kerken. 
Het was een hele onderneming. Vrij vertrokken vroeg in de ochtend om op tijd dingen te kunnen zien. Het was een gemêleerd gezelschap van volwassenen en kinderen.
Nadat wij de kerken hadden bewonderd namen wij de weg terug. Die liep over een smal pad, op een bergrand, langs een diepe afdaling. Het pad was bezaaid met kiezelsteentjes waar je makkelijk over uit kon glijden. Inmiddels zaten wij niet op de ezels, maar liepen wij zelf op het pad. Ik voel nog de onrust en onzekerheid over of het wel goed zou gaan.
Toen gebeurde het, Lise, mijn zus, gleed uit en viel zo een stuk naar beneden. Bliksemsnel had een van de volwassenen haar te pakken. Ik herinner mij haar, in de lengte uitgestrekt, met een hand vastgeklampt aan de hand van die man, angst in haar ogen. Hij trok haar vervolgens omhoog, en na een paar keer diep zuchten liepen wij weer verder.
Die beelden (en of ze helemaal accuraat zijn laat ik even in het midden) staat mij nog helder voor de geest. Nog sterker dan de grote zware kerken waar je van bovenaf op neerkeek.

Banquet

Wat een spektakel, ieder jaar opnieuw! Banquet, het feest der feesten. Maanden voorbereiding. Exclusief eten dat werd ingevlogen uit Amerika. Decors waarbij een gymzaal werd omgetoverd. Een muzikale voorstelling die op Broadway niet zouden misstaan. Meisjes opgedirkt, jongens strak in het pak. Elk jaar was het weer een verrassing hoe het programma eruit zou komen te zien en hoe de avond zou verlopen. Creativiteit en inzet werd van alle betrokkenen gevraagd.
Het was de traditie dat het een na laatste jaar (eleventh grade) deze banquet organiseerden voor de leerling uit het laatste jaar (twelfth grade). Het feest was omringd met geheimzinnigheid. Het thema moest tot het eind toe een verrassing blijven.

 En dan barstte uiteindelijk het feest los. Eerst liep je met je "date" door een haag van leerlingen van de school die niet bij het feest aanwezig mochten zijn. Jurken werden bewonderd en er werd geklapt en gejoeld. Daarna trad je binnen in de feesthal en werd je op de foto gezet. Je had een tafelschikking, dus je ging op zoek naar waar je kon gaan zitten, ondertussen jezelf vergapend aan de bouwwerken die in elkaar waren gezet. Ik heb twee banquets meegemaakt, de een met het thema Aztec, en de andere met het thema Southern Grace. Echt adembenemd wat er allemaal gebouwd werd. Complete tempels, vijvers met bruggen erover, een balkon die sterk genoeg was om op te zitten, je kon het zo gek niet bedenken of het werd wel gebouwd. Je werd bediend door weer andere schoolgenoten. Als je daarvoor gekozen werd was het zelfs een eer.
Dan volgde een avondvullend programma met meerdere gangen eten, zang, dans en toneel. Echt heel bijzonder hoeveel moeite er in gestoken was.
Kleding was natuurlijk ook een heel bijzonder deel van het verhaal. Waar moest je nou middenin Afrika een mooie jurk vandaan toveren? Het eerste jaar dat ik meedeed wist ik niet dat ik een jurk nodig zou hebben, omdat het ook mijn eerste jaar op de school was. Toen heb ik een jurk geleend van een schoolgenoot. En het tweede jaar heeft mijn moeder een jurk gemaakt, zonder mij erbij (want zij in Ethiopië, en ik in Kenia) die vervolgens weer aangepast moest worden zodat ie mij goed zat.
Weet je wat mij nog het meeste bijblijft van de tweede avond? Mijn angst dat ontdekt zou worden dat ik geen bh aan had. Ik vond de jurk mooier vallen zonder bh eronder, maar vervolgens zat ik aan tafel met de hoofdmeester van de school..... Ik heb peentjes gezweet.... 

Vraag tien

Drieculturen heeft gevraagd of ik een vragenlijst voor haar in wil vullen over hoe ik ben opgegroeid. Dat wil ik wel, dus de komende tijd zullen jullie een aantal vragen van haar beantwoord zien op deze plek:
Vandaag vraag tien:

Zijn er dingen waar je het nu nog moeilijk mee hebt? 

Zijn er dingen waar ik het nu nog moeilijk mee heb.... tja, die vraag kan alle kanten op! Of ik het nog moeilijk heb met de gevolgen van opgroeien in het buitenland? Soms. Omdat er dan jeuk ontstaat naar nieuwe ervaringen, nieuwe belevenissen. En die liggen niet altijd voor de hand in het leventje dat ik nu leid. Die ervaringen moet ik veel bewuster opzoeken, en daar doe ik niet altijd de moeite voor.
Echt moeilijk vind ik dingen niet meer. Ik heb mij aardig verzoend met wie ik nu ben, gevormd door mijn ervaringen in het buitenland. Ik accepteer dat ik anders kan zijn dan anderen, dat mijn ervaringen er mede toe hebben geleid dat ik ben wie ik ben.
Ik ben blij met de hechte band met mijn familie. Ik ben blij met mijn brede blik op de wereld. Ik ben blij met vloeiend Engels kunnen spreken. Blij dat ik begrip op kan brengen voor mensen die "anders" zijn of "vreemd" zijn omdat voor mij niet snel iets anders of vreemd is. Ik ben blij met bijzondere ervaringen die de moeite waard zijn om op te schrijven. Blij dat ik heb kunnen proeven en ruiken aan verschillende culturen. Ik ben blij dat ik een rijk leven heb (gehad). Niet altijd makkelijk, maar wel waardevol.

Schoolziek

Ik weet niet meer precies welk schooljaar het was. Een jaar dat ik liever niet zo vaak naar school ging. Het was een jaar waar ik nergens goed bij hoorde en het waarschijnlijk wel prima vond om nog even in bed te blijven liggen met een boekje erbij.
Soms zocht ik dan een uitvlucht om niet naar school te hoeven. In die tijd waren er een heel aantal legitieme redenen die van toepassing konden zijn. Een flink potje amoebe of giardia is altijd goed voor je een tijdje lamlendig voelen. Maar er was ook een jaar waarin ik met enige regelmaat last had van mijn keel. En dat leerde ik goed uitbuiten.
Als ik dan wel eens mijn huiswerk niet had gedaan, of gewoon geen zin had, dan werd ik 's ochtends wakker en ging ik flink slikken om mijn keel wat te irriteren. Vervolgens zette ik een zielig stemmetje op, riep mijn moeder, en klaagde dan over keelpijn. Ze maakte er een spelletje van, in de tijd dat ik echt vaak last had. Dan beschreef ze hoe mijn keel er nu weer uitzag. De ene keer was die wat groen met stippen, of paars met strepen, dan weer oranje met vlekken. Vermoedelijk had zij ook wel door als ik niet echt keelpijn had, maar vaak mocht ik dan toch nog thuisblijven.
Fijn toch, zo'n dagje schoolziek zijn!

Uit de oude doos

Dit weekend bracht mijn vader een map mee met oude nieuwsbrieven die hij en mijn moeder geschreven hebben in de loop der jaren. Daar wil ik een aantal dingen uit overnemen. Vooral mijn moeder schrijft heel beeldend over het dagelijkse wel en wee. In dit geval gaat het over het wonen in Kumi, Oeganda in maart 1975.

" Een paar dagen geleden hebben wij 7 dagen zonder elektriciteit gezeten. Er was een transformator uit elkaar geslagen in Kumi. We hebben ons 's avonds met kaarsejs en een olielampje gered. Alleen een nadeel, er was haast geen water en de koelkast deed het niet. Wat een ramp, alles wat we hadden moest in twee dagen opgegeten worden. Door de warmte blijft er werkelijk niets goed. Ons water moet eerst gekookt worden, en daarna gefilterd. Daar drupt het dan langzaam door en meestal hebben we dan de volgende dag 3 a 4 flessen water.
Met Marit en Lise gaat het uitstekend. Marit is een lekker kletskousje en heeft van die grappige opmerkingen. Ze zegt zo vaak "ik vind het erg leuk hoor Mama". Ze hebben ook zo genoten van de vakantie. We hebben heerlijk gezwommen in Moshi (Tanzania). Je kon van die armbandjes huren in het zwembad. Lise begint ook al zo te praten, ze zegt alles na. Ze roept altijd " Mallit duwe"  als ze op de schommel zit. Het ene moment zijn ze de dikste vriendinnen en het andere moment zitten ze elkaar in de haren. Verder is het een heerlijk stel. Lise klautert op alles wat los en vast zit, je moet ogen van voren en van achter hebben. Verder ben ik zelf nog niet zo actief in veel dingen. Vorig jaar heb ik namelik 6 weken geelzucht gehad, hetis zo'n vermoeiende ziekte.
We kunnen nu wel zeggen dat we wat tropen ervaring hebben. 14 dagen terug hebben we onze tweede grote slang gedood in de tuin. Ik zal er nooit aan wennen, het was weer een spuwende cobra. Gelukkig hadden wij nu in de gaten om op een afstand te blijven. Marit heeft vorig jaar nog last van wurmen op haar hoofdje gehad. Dit is afkomstig van een (mango)vlieg. De vliegen leggen eitjes op vochtige plaatsen. Hoe ze op Marit haar hoofdje terecht gekomen zijn weten wij niet. Ze is er wel erg naar van geweest"

Tot zo ver deze eerste editie van " uit de oude doos" . Toen wij in Oeganda woonden  was ik een peutertje. Ik heb dus alleen maar vage indrukken van hoe het leven daar was. Deze nieuwsbrieven brengen die tijd weer tot leven. Erg leuk!